30 juli 1902: Opstand Mariënburg

Verzet en opstanden van onze voorouders zijn er vanaf het begin geweest. Waarom pleegde de arbeiders verzet? De geronselde arbeiders kwamen onder andere omstandigheden te werken dan ze was voorgehouden. Klachten van de contractarbeiders gingen bijna altijd over de lage lonen en de hoge werkdruk. Uit het Mariënburg archief blijkt dat in 1891 nodeloos op de contractarbeiders was geschoten, waarbij 5 doden vielen.

Op 30 juli 1902, dus 121 jaar geleden, brak onder de arbeiders van Mariënburg een staking uit omdat de Nederlandsche Handel Maatschappij (NHM) erg lage lonen betaalde. Ook het meedogenloze optreden en de misdragingen jegens vrouwen van contractarbeiders van directeur James Mavor, werd te veel voor de arbeiders. Mavor werd op 29 juli door de arbeiders achtervolgd en omgebracht. Dezelfde dag arriveerde een detachement van het Koloniale Leger op Mariënburg.                               

Op 30 juli werden arrestaties verricht, waarna woedende arbeiders optrokken naar het kantoor. Toen vervolgens op de muitende arbeiders het vuur werd geopend vielen er 17 doden en 39 gewonden. De lijken werden in een massagraf gegooid en overdekt met ongebluste kalk, waardoor deze niet meer te vinden zouden zijn. Van de gewonden bezweken er later nog 7. Acht arbeiders werden veroordeeld tot 12 jaar dwangarbeid.

Ter herinnering aan de opstand werd op 30 juli 2006 op Mariënburg een monument onthuld, op initiatief van de Stichting Gevallen Helden 1902. Elk jaar worden op 30 juli de “Gevallen Helden” herdacht en is de zoektocht naar het massagraf gaande.                                                                                          Te hopen is dat de locatie van het massagraf gevonden wordt en daar ook een monument wordt geplaatst als symbool voor strijd en opoffering van onze voorouders.

Bron: Sandesá/art. L. GobardhanRambocus en Wikepedia