4 februari: WERELDKANKERDAG

De wereldkankerdag is in het leven geroepen door de VN c.q. de WHO om het bewustzijn van kanker te vergroten en om het voorkómen, het op tijd ontdekken en behandelen van kanker te bevorderen.
Kanker is één van de voornaamste doodsoorzaken in de wereld.

Het thema van 2018 is: “Kanker zet je wereld op z’n kop. Wat heb jij nodig?”

Wanneer je met kanker wordt geconfronteerd, staat je wereld op z’n kop. De ziekte en de behandeling daarvan hebben niet alleen een enorme impact op het lichaam, maar zijn voor veel mensen ook emotioneel en sociaal zeer ingrijpend. Ben jij ziek (geweest), heeft iemand in je omgeving kanker (gehad) of heb je een dierbare aan kanker verloren? Weet dan dat er een breed aanbod aan zorg, ondersteuning en begeleiding beschikbaar is, ook in Suriname. Wat heb jij nodig? Er worden diverse lezingen, opendagen etc. georganiseerd. Ga ernaar toe.

Wat is kanker precies en hoe ontstaat het?
Een tumor of gezwel kan goedaardig of kwaadaardig zijn. Kanker is een kwaadaardig gezwel. Hoe kanker precies ontstaat is (nog) niet bekend. Wel weten we dat er iets niet helemaal goed gaat met de deling van de lichaamscellen.

De celdeling gaat als maar door. Zo ontstaat er een klompje cellen, dat we een tumor of gezwel noemen. Er zijn verschillende soorten kanker. Deze kunnen op verschillende plaatsen in het lichaam voorkomen.

Oorzaken en risicofactoren
Een ongezonde leefstijl is de belangrijkste oorzaak voor het ontstaan van kanker. Meestal is kanker het gevolg van een samenloop van omstandigheden. Naast aanleg en leefgewoonten speelt toeval ook een rol. Iemand die altijd gezond heeft geleefd, kan tóch kanker krijgen.

En andersom kan iemand die altijd heeft gerookt, oud worden zónder kanker te krijgen. Uit wetenschappelijk onderzoek is echter gebleken dat bij ongeveer 50% – 70% van de mensen die aan kanker overlijden, een ongezonde leefstijl een belangrijke rol heeft gespeeld bij het ontstaan van de ziekte.

Enkele factoren die het risico van het krijgen van kanker vergroten, zijn:

•  roken
•  ongezond eten
•  veelvuldig alcohol drinken
•  onvoldoende lichaamsbeweging
•  overmatige blootstelling aan de zon
•  werken met kankerverwekkende stoffen, zoals asbest

Hoe vinden uitzaaiïngen plaats?
Kankercellen kunnen losraken en via het bloed en/of de lymfe elders in het lichaam terechtkomen. Als ze daar uitgroeien tot tumoren, is er sprake van uitzaaiingen (metastasen).

Uitzaaiingen kunnen zich nog vele jaren na de eerste behandeling voordoen en worden meestal pas in een laat stadium ontdekt, pas als men klachten krijgt.

Behandeling
Vaak wordt gebruik gemaakt van een combinatie van behandelmethoden, afhankelijk van het stadium van de ziekte. De behandelmethoden zijn: operatie, bestraling en medicamenten.

Preventie
Het Wereld Kanker Onderzoek Fonds/­Amerikaans Instituut voor Kanker Onderzoek (WCRF/AICR) doen de volgende aanbevelingen om kanker te voorkomen:

1. Streef naar een slank postuur maar vermijd ondergewicht. Overgewicht en obesitas verhogen het risico op kanker, m.n. dikke darm- en borstkanker.
2. Neem iedere dag minimaal een half uur lichaamsbeweging. Lichaamsbeweging kan u beschermen tegen verschillende soorten kanker, waaronder darm- en borstkanker.
3. Vermijd dranken met suiker. Beperk de consumptie van calorierijk voedsel (m.n. van bewerkt voedsel met veel toegevoegde suikers, met een laag vezelgehalte of met een hoog vetgehalte). Dranken met veel suiker, zoals vele frisdranken en vruchtensappen zijn een belangrijke oorzaak van overgewicht. Ook vruchtensappen zonder toegevoegde suikers zijn een bron van calorieën. Drink deze niet al te vaak. Calorierijke voeding bevat meestal weinig vitaminen en mineralen en veel ongezonde vetten en suikers. Deze voedingsmiddelen vergroten de kans op obesitas en dus ook op kanker. Vervang calorierijke producten door groente en fruit.
4. Kies voor veel groenten, fruit, volkorenproducten en peulvruchten en varieer zo veel mogelijk. Het is bewezen dat groenten, fruit en andere producten die veel vezels bevatten (zoals natuurlijke granen en peulvruchten) ons tegen kanker beschermen, bv. mond-, maag- en darmkanker. Eet iedere dag vijf of meer porties groente en fruit. Denk daarbij ook aan natuurlijke vezelrijke producten, zoals volkorenrijst en volkorenbrood.
5. Beperk de consumptie van rood vlees (zoals rund-, varkens- en lamsvlees) en vermijd bewerkt vlees. Rood en bewerkt vlees (gerookt, gezouten of anders geconserveerd) verhogen het risico op darmkanker. Streef ernaar om per week niet meer dan 500 gr. (bereid) rood vlees te eten. Probeer het eten van bewerkt vlees zoals ham, salami en worst te vermijden.
6. Als u al alcohol drinkt, beperk het aantal glazen per dag tot 2 voor mannen en 1 voor vrouwen. Alcohol kan het risico op verschillende soorten kanker verhogen, m.n. mond- en borstkanker.
7. Beperk de consumptie van zout voedsel en met zout (natrium) bewerkt voedsel. Deze kunnen maagkanker veroorzaken. Gebruik bij voorkeur kruiden en specerijen om uw voedsel te bereiden. Onthoud dat veel kant-en-klaar producten, bv. ontbijtgranen zoals cornflakes, veel zout kunnen bevatten.
8. Vertrouw niet op voedingssupplementen om u tegen kanker te beschermen. Een hoge dosis van bepaalde voedingssupplementen kan het risico op kanker beïnvloeden. Het is beter om alle benodigde voedingsstoffen via uw voeding binnen te krijgen. Sommige groepen mensen kunnen baat hebben bij voedingssupplementen.

Bron: www.worldcancerday.org e.a.