Aap moet weer bang worden voor mensen
Contact tussen bavianen en mensen leidt altijd tot ruzie. Kaapstad gaat ze daarom scheiden. Dat is beter voor allebei.
Een mannelijke baviaan staat voor een elektrisch hek terwijl hij naar een bakkerij aan overkant van de straat gluurt. ‘Een plak cake smaakt nu eenmaal lekkerder dan plantenwortels.
De plundering van een auto door bavianen ziet er onprettig uit. Het gebeurde in 2010 in een kleine file richting Cape Point, het meest zuidwestelijke puntje van Afrika, een toeristische attractie. Een gezin had de ramen van de auto wagenwijd openstaan en wilde een groepje bavianen van dichtbij op de foto zetten.
Het alfamannetje toonde zijn angstaanjagend grote tanden. Dat had een waarschuwing moeten zijn. Voor de bestuurder van de auto het wist, sprong de veertig kilo zware aap – pure spiermassa – door het raam naar binnen. Een stuk of vijf kleinere apen volgden. In paniek sprongen de mensen – vader, moeder en hun twee kinderen – de auto uit.
Binnen bleek veel eten te liggen. Nu het gezin veilig buiten stond, werd het schouwspel best geestig. Verpakkingen vlogen wild naar buiten – kleren en doorzochte tassen ook. Binnen vond een bacchanaal plaats. Iemand probeerde de nog meer toegesnelde bavianen aan één kant van de auto te verjagen, maar zij liepen om de auto heen en openden vervolgens aan de andere kant handig zelf de portieren.
Dit soort taferelen zie je nu veel minder, verzekert Julia Wood. Zij is de biodiversiteitsmanager van de gemeente Kaapstad. “Bavianen werden brutaal doordat touroperators de apen voerden om hen dichtbij hun bussen te lokken voor de foto. Dat mogen zij intussen niet meer doen.”
Scheiden
De afspraak is onderdeel van een bredere filosofie. Lang was het doel bavianen en mensen vreedzaam te laten samenleven in één groot gebied. Wood en haar team stapten daar in 2010 vanaf. “We willen scheiden”, zegt zij. ” Bavianen in de natuur, mensen in geürbaniseerd gebied. Geen overlap. Het verleden heeft geleerd dat het misgaat als we bavianen volledige bewegingsvrijheid geven. Waar bavianen en mensen met elkaar in contact komen ontstaat altijd conflict.”
Wat heet: tijdens de urbanisatie aan de noordkant van de Tafelberg, waar Kaapstad ligt, werden ooit zelfs alle bavianen uitgemoord. Je vindt dus alleen aan de zuidkant van dat gebergte, rond dorpen als Tokai en Kommetjie, nog zo’n 350 apen. Plus 150 in het Cape Point National Park.
Bavianen zijn opportunisten, legt Wood uit. “Zodra zij in de buurt komen van mensen proberen zij hun eten te stelen. Een plak cake smaakt nu eenmaal lekkerder dan plantenwortels.”
De scheiding werkt. Slechts af en toe breekt er nog ergens een baviaan in. “Onze maatregelen zijn wetenschappelijk onderbouwd”, zegt Wood. “De Universiteit van Kaapstad adviseert. We hebben grenzen getrokken. Bavianen die deze denkbeeldige streep overgaan, jagen we terug met losse flodders en verfkogels. We proberen hen weer angst voor mensen en woonwijken bij te brengen.”
Intussen experimenteert haar team ook met de inzet van geluid, bijvoorbeeld een nabootsing van leeuwengebrul wanneer een baviaan de grens tussen natuur en stedelijke bebouwing oversteekt. Ook dat lijkt succesvol. “Ons primaire doel is de bescherming van bewoners”, zegt Wood. “Maar het heeft als bijkomend voordeel dat we ook de bavianen ermee helpen. Hun populatie groeit na lange tijd eindelijk weer. In woonwijken werden ze soms vergiftigd, overreden of doodgeschoten.”
Maar de methode vergt aanhoudende inzet. Een rangerpatrouille trekt er dagelijks op uit om de virtuele grenzen tussen mens en baviaan te bewaken. En tijdens het toeristische hoogseizoen rond Kerst vorig jaar drukte Johan van der Merwe, hoofd natuurplanning van Kaapstad, alle toeristen nog maar weer eens op het hart nooit eten buiten te laten staan.
Baviaanbestendige vuilnisbakken waren bij de gemeente af te halen. En mocht er een baviaan in huis komen, adviseerde hij, blijf dan vooral kalm en bel de bavianennoodlijn.
Wood knikt. Zo’n noodlijn is nuttig. “Want een baviaan in huis kan heel eng zijn”, zegt ze. “Al doen ze je meestal niks.” En glimlachend: “Vooral als vrouw is het beangstigend. Voor schreeuwende mannen zijn bavianen bang. Maar voor vrouwen hebben die dieren echt geen enkel respect.”
Bron: https://www.trouw.nl/samenleving/aap-moet-weer-bang-worden-voor-mensen~ab060a6c/