Ayurvedische visie op nieren ( Preventie, Behandeling, lifestyle, kruiden en voeding)
De functie van de nieren
Ter hoogte van je middel aan de rugkant, hoger dan de taille, onder het middenrif, bevinden zich 2 heel belangrijke organen die instaan voor het verwijderen van afvalstoffen uit het lichaam, het regelen van de vocht- en electrolytenbalans, de bloeddruk, het zuur/base-evenwicht in het bloed, de aanmaak van rode bloedcellen, en hormoonproductie: de nieren. Samen met 2 urineleiders, de urineblaas, en de urinebuis, vormen zij het urineweg systeem.
Nieraandoeningen : vroege opsporing is belangrijk
Zo’n 1 op de 10 mensen zou een nierprobleem hebben, dikwijls zonder dat zij het weten. Een gezonde nierfunctie is nochtans belangrijk om andere kwalen zoals hoge bloeddruk, bloedarmoede, botontkalking en ook hart- en vaatziekten te vermijden. Vroegtijdig opsporen en behandelen is dus belangrijk. Als je al een diagnose kreeg van diabetes, hoge bloeddruk, of hart- en vaatziekten, of als je lijdt aan urinewegproblemen, familie hebt met nierproblemen, of ouder bent dan 60, is nieronderzoek (via bloedafname en een urinetest) des te belangrijker vooral als je ook nog allopatische (reguliere) medicijnen gebruikt. Als nierproblemen onbehandeld blijven kan de nierfunctie geleidelijk afnemen. Dit leidt tot nierinsufficiëntie/nierfalen. Als de nierfunctie is gedaald tot onder de 10% van het normale moet men overgaan tot dialyse of niertransplantatie.
Ayurvedisch perspectief op de werking van de urinewegen.
Mutra(urine) is de dravmala van ahara (vloeibaar afval van voeding) aan het eind van Paka (voedselverbranding). Vyana vata staat in voor het circuleren van Rasa dhatu (het eerste weefsel), Saman vata staat in voor afscheiding van reabsorbtie van Jala(water) en andere kitta’s (afval) in de Vrkka (nieren) en apana vata zorgt voor neerwaartse afvoer van de urine.
Mutra roga of ziekten van de urinewegen
Als in de mutra vaha srotas (de urinewegkanalen) vikriti (disbalans) optreedt, ontstaan er allerlei urineweg problemen. Ayurveda beschrijft op zijn minst 45 basistypes onafhankelijk ziekten van de urinewegen (en verder nog tal van geassocieerde problemen)
- Mutrakririchha (dysurie- allerlei plasproblemen) 8 types
- Mutraghatha (obstructie van urinewegen) 13 types
- Asmari (steenvorming) 4 types
- Prameha (diabetes) 20 types
Als ziekten van Vrkka (nieren) zelf kent men o.a. Vrkka Sopha (nephritis, nierontsteking), Vrkka Avarana Kala Sopha (perinephritis), Vrkka Guha Sopha (Pyelitis), Vrkka Sotha (glomerulonephritis & nephrose), Vrkka Stambha (Uremie), Vrkkaja Asmari (nierstenen), Mutra krichha (dysurie) en Mutraghata (obstructie)
Nierontsteking
Ontsteking van het nierweefsel kan zich acuut of chronisch voordoen, maar een lokale overmaat aan pitta speelt steeds een rol. De oorzaak kan bacterieel zijn, maar immuun onbalans met overproductie van inflammatoire cytokines is altijd aanwezig.
In de urine zitten eiwitdeeltjes (proteïnurie) en bloedsporen (hematurie). De symptomen omvatten koorts, algemene pijn, overgeven met hoofdpijn, zwakte, bleekheid en verlies van eetlust. Oedeem (vochtophoping) doet zich voor, in het gezicht, maar ook in de voeten, enkels of benen. In het chronische stadium ontstaat hoge bloeddruk.
Nierontsteking moet krachtdadig worden behandeld omdat het aangetaste nierweefsel kan afsterven.
In het acute stadium is volledige bedrust heel belangrijk. De gebruikte ayurvedische preparaten zijn Punarnava, Gokshura, Varuna, Shilajit, Guggul Vrakbala, Nephromed etc. Ook Guduchi wordt ingezet om immuunbalans te herstellen.
Nierstenen (Ashmari)
Nidhana (veroorzakende factoren)
- Voeding: overmatige inname van dierlijke eiwitten, oxalaatrijke voeding (deze zijn oker, spinazie, zoete aardappelen, noten, thee, chocolade en verschillende sojaproducten), zout, geraffineerde koolhydraten….
- Te weinig drinken
- Een sedentaire levensstijl (weinig lichaamsbeweging)
- Dehydratie door seizoensgebonden en omgevingsinvloeden
- Urineweginfecties
- Bepaalde medicijnen
- Niet- eliminatie van verstoorde doshas door foute levenstijl
Foto: Nierstenen
Samprapti (pathogenese) :
- Verhoogde Vata zet zich plaatselijk vast in de nieren, mede door zijn ruwe kwaliteit (ruksha guna), ‘droogte’ de daar aanwezige mutra (urine), shukra en pitta in tot een korrelige substantie. Die korrels zijn de kernen waaronder de niersteen kan ontwikkelen.
- Kapha dosha (door zijn kwaliteiten, die tot meer ‘cohesie’ leiden) ‘bindt’ de korrels samen.
- Pitta brandt verder dit geheel tot een harde steen.
Chemische samenstelling :De meeste nierstenen bestaan uit calciumoxalaat. Andere zijn opgebouwd uit struviet (magnesium, ammonium, fosfaat), urinezuur, calciumfosfaat, cystine enz.. Ook combinaties zijn mogelijk.
Purva Rupa (prodomale symptomen)
Vermoeidheid, pijn, plasproblemen, koorts, verlies van eetlust enz…..
Rupa (symptomen)
- Vata-nierstenen gaan gepaard met hevige koliekpijnen. Moeite met plassen. De nierstenen hebben een onregelmatige oppervlak. Dikwijls urinezuur-stenen.
- Pitta-nierstenen veroorzaken een branderige pijn. De urine kan bloed bevatten. Vooral calciumoxalaat, urinezuur- en cystine-stenen.
- Kapha: vooral ,zwaarte’ domineert. Eiervormige stenen dikwijls gevormd uit calciumfosfaat.
Foto: Gokshura
Preventie en behandeling
- Met aangepaste voeding en medicijnen probeert men het risico op herval te verkleinen nadat een steen wordt uitgeplast of chirurgisch verwijderd.
Het allerbelangrijkste is genoeg vochtinname door de dag heen om minimaal 2 liter urine per dag te produceren (spoeling). Het is ook belangrijk het verbruik van zout te beperken (minder dan 4 gram/dag) en alcoholische dranken. Voldoende inname van vezels kan helpen. De calciuminname niet verminderen (!) want ze is belangrijk voor het binden van uit de voeding afkomstige oxalaten. Oxalaatrijke voeding zoals tomaat, spinazie, chocolade,….. te verminderen. Hoog verbruik van dierlijke eiwitten verhoogd de endogene aanmaak van urinezuur, dus liever minder inname van dierlijke eiwitten (vooral rood vlees, gladde vissen en schelpdieren, fosforrijke frisdranken (cola!!) vermijden. Gebruik een dieet rijk aan groenten en fruit (kaliumtoevoer)
- Pancha Karma (detox) wordt ingezet afhankelijk van de specifieke verstoorde doshas.
- Ayurvedische preparaten zoals: Varuna (Crataeva nurvala), Punarnava (Boerhavia diffusa), Gokshura (Tribulus terretris), Shilajit, Guggul……….etc
- Hou je plas niet in
- Slik liever geen medicijnen die schadelijk kunnen zijn voor uw nieren tenzij het echt niet anders kan. Overleg met uw arts of er mogelijke alternatieven zijn (als ze die weten) .
- Mensen met diabetes moeten ervoor zorgen dat het bloedsuikergehalte niet te hoog wordt.
- Hygiëne van de geslachtdelen zijn belangrijk.
- Uiteraard kent de Ayurveda nog vele mogelijkheden en middelen die ingezet kunnen worden bij nieren, urineleiders of blaas die veel effectiever en vele malen goedkoper zijn dan de reguliere middelen.
Nephrotoxines (stoffen giftig voor de nieren)
- Zware metalen (lood, kwik, cadmium, ….)
- Aristolochiazuren (zoals aangetroffen in sommige kruidenpreparaten van chinese oorsprong met waterafdrijvende werking, deze zijn in veel europese landen zelfs verboden in voedingssupplementen na gevallen van zware nierschade en kanker)
- Mycotoxines (giftige stoffen geproduceerd door gisten en schimmels) kan voorkomen in koffie, vlees en granen.
- Sommige medicijnen (waaronder bepaalde pijnstillers/onstekingsremmers, bloeddrukverlagers, antibiotica, contrastmaterialen bij scans, durietica…etc.
Langdurige blootstelling aan kleine of matige hoeveelheden van verschillende nephrotoxines kan zeer schadelijk zijn voor de nieren (cumulatief effect)
Als er sprake is van nier-en/of blaasklachten wacht niet te lang met het nemen van maatregelen en raadpleeg op tijd een arts of een Ayurvedisch Practitioner
Bronnen: Charak Samhita, Sushrut Samhita, Asthanga Hrdayam, Ayurveda actueel, Dr. K. Kalia en Prof. H. Toshikhane
Auteur: Drs. Amrika R. Anroedh, Ayurvedic Practitioner,
Psycholoog, Andragoog en Pedagoog
Swasthya Ayurvedic Health Consultancy·
Soekhoelaan 26, Kwatta
T +597 (0)8972929 (consulten en behandelingen alleen op afspraak)
E swasthya.ayurved@gmail.com
www.facebook.com/Ayurvedasuriname