Door het broeikaseffect meer zware orkanen
Klimaatwetenschap
De relatie tussen opwarming en orkanen is zeer complex. Maar duidelijk is wel dat de opwarming zware orkanen stimuleert.

Zware orkanen zullen zich in de toekomst vaker voordoen op de Atlantische Oceaan. Dat is wat deskundigen verwachten, als gevolg van de opwarming van de aarde. Maar ze zullen niet allemaal zoveel regen lozen als Harvey nu doet boven Houston – 155 millimeter per uur, met een verwacht totaal van bijna 1,5 meter. „Dat er nu zoveel regen valt, hangt samen met uitzonderlijke weersomstandigheden”, zegt Rein Haarsma, die bij het KNMI is gespecialiseerd in tropische cyclonen.
Over de relatie tussen klimaatverandering en het voorkomen van tropische orkanen is al jarenlang veel discussie onder klimaatonderzoekers. Opwarming van het zeewater leidt tot meer verdamping, dus tot meer vocht en energie in de lucht. Dat vergemakkelijkt het ontstaan van orkanen. Op basis daarvan is lang gedacht dat het totaal aantal orkanen zal toenemen. Maar dat is tot op heden niet uit de waarnemingen gekomen. Dat heeft meerdere oorzaken, zegt Haarsma.
Om een klimaattrend waar te nemen heb je betrouwbare cijfers over een lange periode nodig. Voor orkanen zijn die er pas sinds de intrede van satellietwaarnemingen in de jaren 70. „Voorheen gebeurde het vooral op basis van scheepswaarnemingen. Dan kun je makkelijk orkanen missen”, zegt Haarsma.
En in het geval van tropische orkanen is een lange, betrouwbare meetreeks zeker nodig. Want het jaarlijkse orkaanseizoen op de Atlantische Oceaan (van juni tot november) wordt door veel factoren beïnvloed, die allemaal door elkaar werken. Is er op de Stille Oceaan sprake van een El Niño-jaar? Is er in West-Afrika een heftig regenseizoen, en zijn de oostelijke passaatwinden uit Afrika sterk of zwak? Is er op de Atlantische Oceaan sprake van warme of een koude fase – deze zogeheten ‘Atlantische Multi-decadale oscillatie’ wisselt elke 20 tot 40 jaar. Al die factoren zorgen voor een grote natuurlijke variatie. Met andere woorden: het duurt in zo’n geval lang om een verandering in de trend waar te nemen die je aan klimaatverandering kunt toewijzen.
Dan is er nog het inzicht dat opwarming van de aarde ook zorgt voor opwarming van de troposfeer (de onderste laag van de atmosfeer). Dat werkt de vorming van orkanen juist tegen. „In een orkaan moet warme lucht kunnen opstijgen, kilometers hoog. Dat wordt lastiger als de troposfeer warmer is”, zegt Haarsma. Daarom voorspellen de klimaatmodellen nu juist een afname van stormen en kleinere orkanen op de Atlantische Oceaan. Alleen voor de zware orkanen geldt dat weer niet. Haarsma: „Die herbergen voldoende energie om zichzelf in stand te houden.”
Dat Harvey zo veel regen boven Houston uitstort, heeft er volgens Haarsma mee te maken dat de orkaan erg langzaam beweegt. Ook het verwachte bewegingspatroon voor de komende dagen is niet gewoon. Volgens Haarsma beweegt Harvey eerst naar zee, en dan weer terug landinwaarts. „Hij haalt boven zee water op, dat hij op land loost.” Dat wordt nog eens gestimuleerd doordat het zeewater voor de kust nu 1,5 graad Celsius warmer is dan gemiddeld.
Bron: nrc.nl