Ekadasi

‘Eka’ betekent een en ‘dasi’ is de vrouwelijke vorm van ‘das’, wat ‘tien’ betekent. Ekadasi is de elfde dag van zowel de donkere als de lichte maanhelft. Iedere maand heeft twee Ekadasi dagen. Dat zijn 24 dagen per jaar. In een schrikkeljaar zijn er twee extra dagen, in totaal 26 Ekadasi dagen.

Op deze dag vast een Vaisnava van granen (zoals rijst, tarwe, meelsoorten, brood, etc.) en van peulvruchten (zoals dal, kouseband, bonen, etc.). Ook worden producten of ingredienten waarin deze producten zijn verwerkt vermeden.

Een toegewijde benut de dag van Ekadasi om zich veel meer met spirituele activiteiten bezig te houden, bijvoorbeeld meer rondjes (25) chanten, meer lezen uit de geschriften, associeren met de toegewijden, bhajan en kirtana doen, devotionele dienst verrichten, prediken, etc. Men mag zelfs volledig vasten als men daartoe in staat is en het de uitvoering van devotionele dienst niet belemmert.

Op de Vaisnava kalender staan de Ekadasi dagen vermeld. De dag na Ekadasi moet men het vasten verbreken tussen de aangegeven tijdstippen door graan te eten.

Ekadasi -devi is de grote Maha-sakti, innerlijke kracht, van de Heer en is uit Zijn transcendentale lichaam verschenen om personen die op deze dag vasten van de grootste zonden te bevrijden en hun veel plezier te schenken.

ekadasi vratam gita gangabu tulasi-dalam
visnoh padambunama marane mukti-dani ca

Er zijn vijf boten die iemand kan redden uit de oceaan van het materiele bestaan: Heer Visnu, de Bhagavad-gita, Srimati Tulasi devi, de Ganga rivier en Ekadasi . (Garuda Purana 8.25)

vanaspatinam tulasi masanam kartika priya
ekadasi tithinama ca ksetranama dvaraka mama

De heer zegt: “Van alle planten is de heilige Tulasi Mij het meest dierbaar; van alle maanden is Kartika Mij het meest dierbaar; van alle pelgrimsoorden is Mijn geliefde Dvaraka Mij het meest dierbaar; en van alle dagen is Ekadasi Mij het meest dierbaar.” (Padma Purana, Uttara-khanda, 1.12.3)

Degenen die geinteresseerd zijn in het maken van vooruitgang in het Krsna bewustzijn moeten geregeld Ekadasi -vrata houden. (SB 9.4.29 com)

Het gebod dat men moet vasten op Ekadasi is een permanente gelofte voor alle Vaisnavas, en men moet niet concluderen van deze verzen dat men de Ekadasi gelofte mag negeren. (SB 11.12.1-2 com)

Op een dag viel Sri Caitanya Mahaprabhu neer aan de voeten van Zijn moeder en verzocht haar om Hem een ding te schenken. Zijn moeder zei, “Mijn dierbare zoon, ik zal Jou alles geven wat Je maar wilt.” De Heer zei toen, “Mijn dierbare moeder, eet alstublieft geen granen op de dag van Ekadasi .”

Commentaar
Vanaf het allereerste begin van Zijn kinderjaren introduceerde Sri Caitanya Mahaprabhu het systeem van het vasten op de dag van Ekadasi. In de Bhakti-sandarbha van Srila Jiva Gosvami, is er een citaat van de Skanda Purama waarin wordt gewaarschuwd dat iemand die granen eet op Ekadasi een moordenaar wordt van zijn moeder, vader, broer en guru, en zo’n iemand zal terugvallen ook al wordt hij bevorderd tot een Vaikuntha planeet. Op Ekadasi wordt alles gekookt voor Heer Visnu, inclusief gewone graan en dal, maar het is voorgeschreven dat een Vaisnava zelfs geen visnu-prasadam moet nemen op Ekadasi. Er wordt gezegd dat een Vaisnava niets eetbaars accepteert dat niet is geofferd aan Heer Visnu, maar op Ekadasi moet een Vaisnava zelfs geen maha-prasadam aanraken dat aan Heer Visnu is geofferd, hoewel zo’n prasadam bewaard mag worden om het de volgende dag op te eten. Het is ten zeerste verboden voor iemand om wat voor soort graan dan ook te accepteren op Ekadasi, zelfs als het is geofferd aan Heer Visnu. (CC Ädi 15.8-9)

Het ontstaan van Ekadasi 
Bij de schepping schiep de Heer bewegende en niet-bewegende levende wezens in deze materiele wereld. Met het doel mensen te straffen, schiep de Heer een persoon wiens gedaante de belichaming was van zonde. De verschillende ledematen van deze Papa-purusa waren gemaakt van de volgende verschillende zondige activiteiten:

Op deze wijze werd een afschuwelijke persoonlijkheid geschapen die alle zondige activiteiten en ondeugd belichaamde. Zijn lichaamskleur is zwart en zijn ogen zijn geel. Hij veroorzaakt hevige ellende bij zondige personen.

Toen Heer Visnu deze Papa-purusa zag, dacht Hij: “Ik ben de schepper van ellende en geluk voor de levende wezens. Ik ben hun bestuurder omdat Ik deze persoonlijkheid heb geschapen die ellende geeft aan alle oneerlijke, bedrieglijke en zondige personen. Nu moet Ik iemand scheppen die deze persoonlijkheid in bedwang zal houden.” Toen schiep Heer Visnu de persoonlijkheid Yamaraja en de verschillende helse planetenstelsels. De levende wezens die heel zondig zijn zullen na de dood naar Yamaraja worden gestuurd, die op zijn beurt hen zal sturen naar een helse regio om te lijden naar gelang hun zonden.

Na deze aanpassing ging de Heer naar het huis van Yamaraja met de hulp van Garuda. Toen Yamaraja zag dat Heer Visnu was aangekomen, waste hij onmiddellijk Zijn voeten en bracht een offering aan Hem. Hij liet de Heer op een gouden troon zitten. De Heer hoorde heel luide geschreeuw, gejammer en gehuil uit zuidelijke richting. De Heer was verbaasd hierover en vroeg aan Yamaraja, ‘Waar komt al dit luide geluid vandaan?’ Yamaraja antwoordde, “O Heer! De verschillende levende wezens van de aardse planetenstelsels zijn gevallen in de helse regionen. Zij lijden verschrikkelijk wegens hun slechte daden. Het afschuwelijke geluid komt door de straffen die ze ondergaan wegens hun vroegere slechte daden.”

Na dit gehoord te hebben ging de Heer naar de zuidelijke regio. Toen de inwoners zagen wie was gekomen, begonnen ze zelfs harder te schreeuwen, te jammeren en te huilen. Het hart van de Heer raakte gevuld van mededogen. Hij dacht bij Zichzelf, Ik heb al dit nageslacht geschapen, en door toedoen van Mij zijn ze aan het lijden.”

Nadat de algenadige Heer dit alles in overweging had genomen, manifesteerde hij plotseling uit Zijn eigen gedaante Ekadasi-devi. Daarna begonnen de verschillende zondige levende wezens zich aan de regels van Ekadasi te houden en werden heel snel bevorderd naar de Vaikuntha planeet.

Ekadasi is een andere manifestatie van Heer Visnu, de Superziel in het hart van alle levende wezens. Ekadasi is de hoogste vrome daad en is het voornaamste van alle beloften.

Geleidelijk aan zag Papa-purusa wat een grote invloed Ekadasi had. Hij benaderde Heer Visnu met onzekerheden in zijn hart en begon heel wat gebeden op te zeggen waardoor de Heer tevreden raakte. De Heer bood toen een zegen aan. ‘Welke zegen verlang je?” vroeg de Heer.

Papa-purusa zei, ‘Ik ben Uw geschapen nageslacht, en via mij wilde U ellende geven aan de levende wezens die heel zondig zijn. Maar nu, door de invloed van Sri Ekadasi ben ik vernietigd. O Prabhu, na mijn dood zullen al Uw nietige deeltjes die een materieel lichaam hebben geaccepteerd, verlost raken en naar Vaikuntha terugkeren. Wanneer deze verlossing van alle levende wezens zal plaatsvinden, wie zal dan doorgaan met Uw activiteiten? Er zal dan niemand overblijven om de activiteiten uit te voeren op de aardse planetenstelsels. O Kesava! Wanneer U wilt dat deze eeuwige activiteiten door blijven gaan, redt mij dan alstublieft van Ekadasi. Geen enkele vrome daad kan me belemmeren. Alleen Uw eigen manifestatie Ekadasi kan me belemmeren. Uit angst voor Sri Ekadasi ben ik gevlucht en heb mijn toevlucht gezocht bij mensen, dieren, insecten, heuvels, bomen, bewegende en niet-bewegende levende wezens, rivieren, oceanen, bossen, de hemelse, aardse en helse planetenstelsels, devatas en Gandharvas. Ik kan geen enkele plaats vinden waar ik vrij van angst kan zijn voor Sri Ekadasi. O Heer, ik ben een voortbrengsel van Uw eigen creatie, wijs me daarom alstublieft een plaats aan waar ik zonder angst kan leven.

Na dit gezegd te hebben, viel Papa-purusa aan de voeten van de Heer en begon te huilen. Dit met een glimlach waarnemend, zei de Heer, “O Papa-purusa! Sta op! Weeklaag niet meer. Luister alleen maar en Ik zal zeggen waar je kunt verblijven. Op de dag van Ekadasi, de weldoener van al de drie werelden, kan je verblijven in etenswaren in de vorm van graan. Er is geen reden meer om jezelf hierover zorgen te maken, omdat Mijn manifestatie van Sri Ekadasi je niet meer zal belemmeren. Na instructie te hebben gegeven aan Papa-purusa verdween de Heer en Papa-purusa ging verder met het uitvoeren van zijn eigen activiteiten.

Degenen die serieus zijn over het uiteindelijke voordeel voor de ziel zullen daarom nooit granen eten op Ekadasi. Volgens de instructies van Heer Visnu nemen alle soorten van zondige daden die in de materiele wereld kan worden gevonden plaats in granen. Iemand die Ekadasi volgt raakt vrij van alle zonden en zal de helse regionen nooit binnengaan. Wanneer iemand wegens illusie geen Ekadasi volgt, wordt hij toch als de grootste zondaar beschouwd. Voor iedere mondvol graan dat wordt gegeten door een bewoner van de aardse regio, verkrijgt men het resultaat van het doden van miljoenen brahmanas. Het is absoluut noodzakelijk dat men het eten van granen opgeeft op Ekadasi. Eet geen granen, eet geen granen, eet geen granen op Ekadasi ! Iedereen moet Ekadasi volgen, ongeacht iemands varna of asrama. Hiermee zal men de perfectie van zijn varna of asrama verkrijgen. Wanneer iemand zelfs onbedoeld Ekadasi volgt, zal al zijn zonden vernietigd worden en zo’n persoon zal heel gemakkelijk het allerhoogste doel, Vaikuntha, bereiken.
(Padma Purana hoofdstuk 14, Kriya-sagara sara)