‘Met hoogbegaafdheid moet je leren omgaan’

INTERVIEW  Hoogbegaafdheid wordt bij volwassenen vaak laat ontdekt. Hierdoor lopen zij onnodig tegen problemen aan in werk en relaties. Rianne van de Ven en Noks Nauta, beiden ervaringsdeskundige, pleiten voor meer aandacht.

Rianne van de Ven (45) was altijd al een bijzonder kind. In discussies probeerde ze haar gelijk te halen met de encyclopedie in haar hand en op haar achtste ging ze al driftig collecterend langs de deuren om de zeehondenjacht te stoppen. Maar het duurde 33 jaar voordat ze ontdekte waarom ze zich ‘anders’ voelde dan haar leeftijdsgenoten. Een collega die haar ‘vreselijk bijdehand’ vond, drukte haar een iq-test onder de neus. Score: 138. Het Nederlands gemiddelde is 100. 

Hoogbegaafden nemen veel meer waar, voelen meer, zijn creatief, nieuwsgierig, gedreven, autonoom. Daar moet je mee leren omgaan

Van de Ven is inmiddels voorzitter van het Instituut Hoogbegaafdheid Volwassenen (IHBV) en schreef samen met Noks Nauta een zelfhulpboek voor hoogbegaafde volwassenen. Want hoogbegaafd zijn is volgens hen veel meer dan goed presteren op school of werk. Van de Ven: ,,Hoogbegaafden nemen veel meer waar, voelen meer, zijn creatief, nieuwsgierig, gedreven, autonoom. Daar moet je mee leren omgaan.”

Te perfectionistisch
Nederland telt zo’n 300 duizend hoogbegaafden, maar veel van hen komen hier laat achter en vragen zich jarenlang af ‘wat er toch mis is met hen’.   Zo zit ongeveer een derde van de hoogbegaafde volwassenen werkeloos thuis, vermoeden experts. ,,Deze mensen worden te weinig uitgedaagd, raken verveeld, zijn perfectionistisch, ongedurig”, weet Nauta (69). 

Zelf zat ze rond haar vijftigste met een burn-out thuis na een conflict met haar werkgever. Pas als ze een iq-test heeft gedaan en zich verdiept in hoogbegaafdheid, ziet ze het probleem: ze is slimmer en denkt sneller dan haar baas. In het boek benadrukken de auteurs dat hoogbegaafdheid juist een zegen kan zijn, in plaats van een last. 

Als er enkel nadruk wordt gelegd op hun intelligentie, kunnen kinderen faalangst krijgen

Enorme frustratie
Van de Ven: ,,In de oude situatie kon ik in een vergadering een probleem benoemen, de oplossing aandragen en in één adem om toestemming vragen om mijn plan uit te voeren. Wanneer niemand daarin meeging, voelde ik een enorme frustratie. Nu weet ik dat ik eerst moet werken aan de beeldvorming: zien jullie ook dat we een probleem hebben?”

Vriendschappen en relaties gaan ook niet alle hoogbegaafden even makkelijk af. Zij snakken naar inhoud. In het boek adviseren de auteurs om meer en betere sociale vaardigheden op te doen door hobby’s te zoeken waar je elkaar op inhoud ontmoet, zoals sterrenkunde, filosofie of samen plezier beleeft zoals spelen in een orkest. De opbrengst van het boek gaat onder meer naar een onderzoek naar hoogbegaafden in de geestelijke gezondheidszorg, omdat een hoge intelligentie vaak ten onrechte wordt aangezien voor een depressie of een stoornis als autisme of adhd, stellen de auteurs. 

Faalangst
Nauta en Van de Ven zijn blij dat hoogbegaafdheid op school in elk geval meer bekendheid kreeg de afgelopen jaren. Zo zijn er extra lessen voor slimme kinderen als Chinees, wiskunde en schaken. Maar ook op sociaal gebied moet er begeleiding zijn om in het dagelijks leven om te gaan met ‘het anders zijn’, zegt Van de Ven. ,,Als er enkel nadruk wordt gelegd op hun intelligentie, kunnen kinderen faalangst krijgen: ‘Alleen als ik tienen haal, vinden ze me lief’. Leer hen ook: hoe vind ik aansluiting bij anderen? Waarom ben ik zo gevoelig en hoe ga ik daar mee om?”

Wat hoogbegaafden waarschijnlijk altijd lastig zullen blijven vinden, is praten over koetjes en kalfjes. Nauta gruwelt hardop. Ze zat laatst op een verjaardag van haar kleindochter, die één jaar werd. Ze had het meisje een boekje gegeven met dansmuziek. Met haar buurvrouw wilde ze een boom opzetten over de geestelijke ontwikkeling van het kind, de zintuigen en de motoriek van dat kleine vingertje dat precies op het juiste knopje weet te drukken, maar het gesprek sloeg al snel dood. ,,Zou ze nou het verschil horen tussen rock and roll en jive? Wat gaat er in dat kleine hoofdje om? Dát vind ik nou interessant.”

Bron: http://www.ad.nl/nieuws/met-hoogbegaafdheid-moet-je-leren-omgaan~aa814c76/