NAVRĀTRI ( NAVRĀTAM) VOOR EEN IEDER

INLEIDING

Wereldwijd wordt Navrātri gevierd. Gedurende negen dagen en nachten wordt  de Almachtige  in verschillende vrouwelijke symbolische manifestaties dank gezegd, voor al de essentiële levensaspecten waarmee Hij / Zij de mens heeft gezegend.

Zoals in eerdere artikelen is uitgelegd, is het hinduïsme monotheïstisch (één enkele God) en is er geen sprake van beeldenverering.Wel de verering van de Almachtige waarbij de beelden een geheugensteun, een medium vormen,  om de aandacht op de Ondefinieerbare, de Onzichtbare, het Absolute, de Schepper wat langer en beter te vestigen, daar de gedachten heel wispelturig zijn.

NAVRĀTRI

Axioma, het uitgangspunt,  is dat al de onontbeerlijke levensaspecten zoals  geld, huis, gezondheid en intellect,  de mens worden gegund door de Almachtige. Voor elk van deze aspecten wordt bij de dankzegging een menselijke vorm aan de Schepper toegedicht.

In het scheppingsproces zijn de mannelijke manifestaties nl. Brahmā ( scheppening), Vishnu (verzorgen/behoeden) en Shiva (vernietigen en herscheppen), algemeen bekend.

Deze mannelijke drie-eenheid wordt vergezeld van de complementaire vrouwelijke drie-eenheid bestaande uit respectievelijk  Sarasvati (intellect), Lakshmi (rijkdom) en Shakti of  Kāli ( de oerkracht).

Zonder intellect is er geen creatie, zonder rijkdom (materieel als geld en immaterieel z.a. gezondheid) kan men niet heersen en zonder de oerkracht is er geen destructie en herschepping.

Hierna volgen  enkele vrouwelijke manifestaties ,waarbij de vele hoofden en armen, de veelheid van de levensaspecten symboliseren.

SARASVATI. Met o.a. een veena (een snaarinstrument), boeken en een lotusbloem.  De veena staat voor kunst en de trilling van de snaren voor de schepping van het universum incl. de klanken. De lotusbloem symboliseert o.a. bescheidenheid, zedigheid en onthechting. Zoals de waterdruppels van een lotusblad afglijden, niet in het blad kunnen dringen, zo moet de mens niet worden beïnvloed door al de aardse aspecten als rijkdom, uiterlijke schoonheid etc.

LAKSHMI. Eveneens op een lotusbloem zittende of staande, prachtige, lichtgevende verschijning ( denk aan Dipávali, het lichtfeest) uit wiens handen een stroom van gouden munten vloeit als symbool van materiële rijkdom. Ook belichaamt zij voorspoed en moederlijke welwillendheid.  Als gemalin van Vishnu, is zij het medium voor zijn creatieve energie, welke noodzakelijk is om het universum in stand te houden.  De lotusbloem in haar hand betekent ook het vrouwelijke, de baarmoeder, de voortplanting en vruchtbaarheid,  hoop, vrede, vrijheid, goddelijkheid, onsterfelijkheid, reinheid en spirituele kracht.  

SHAKTI ( KĀLI). Een samenvattende benaming voor kracht is Shakti, de oeressentie, de alomvattende creatieve oerlevenskracht, de concentratie van alle Goddelijke krachten.  De manifestatie hiervan (het Goddelijke) in alle levensfacetten wordt aan de vrouwelijke personificatie, SHAKTI toegeschreven. Van atoomenergie en de geweldigste yogakrachten, tot in de meest elementaire partikels zoals de kracht om te slapen (Nidrā devi) en de alles reinigende kracht van de zonnestralen ( Sāvitri of Savitā). Als Kāli is zij de vernietigende kracht die de elementen die de kosmische orde in gevaar brengen elimineert.

DURGĀ. De naam Durgā vloeit voort uit de woorden dúr ( uitbannen) en gam (leed).

SAPTAMĀTRIKA. Is de personificatie in zeven vrouwen, symboliserende de belichaming van de goddelijke krachten en daarmee ook de zeven energiechakras, de energiecentra, de kundalínis  zoals Sahasrara, Āgjnā, Vishuddha etc  in het menselijke lichaam, bekend bij yogabeoefenaars.  

DUALISME

Ook de dualiteit, de tegenstelling, zoals  de leven verschaffende – als de vernietigende aspecten van de Almachtige worden verbeeld en geëerd.  

ARDHANĀRISHVAR. De half man/half vrouw personificatie weergevende de Goddelijke androgynie d.w.z.  zowel mannelijke als de vrouwelijke scheppingseigenschappen bezittende. Weergevende dat de Almachtige enerzijds man noch vrouw en anderzijds tegelijk man en vrouw is.

Het lichaam van Shaktimā (moedergodin vande oerkracht) wordt voorgesteld als moeder aarde en alle overige voedende en leven in stand houdende elementen.  Als Kāli is zij echter de verwoestende kracht die de vijanden van de gelovigen/rechtvaardigen en de demonen van onwetendheid in ons vernietigt.

Als CHINNAMASTA zien wij God opnieuw als de godin van wijsheid, staand op de rug van de parende Ratie met haar echtgenoot Kāmadev, de  heer van verlangen, van hartstocht.  Met de uit deze geslachtsgemeenschap voortvloeiende energie, voedt Chinnamasta zich.  Tegelijkertijd onthoofd zij zich en voedt haar volgelingen met haar bloed. Dit symboliseert de vereniging van leven voortbrengende sex en de daaraan gekoppelde dood;  de tegenstelling, maar aan elkaar verbonden, twee levensprincipes van geboorte en dood, waarop het eeuwig draaiende rad van het leven berust.

Als Lakshmi brengt zij geluk en rijkdom. De tegenpool is haar zus genaamd Dāridri, de godin van armoede in de ruimste zin des woord, symboliserende dat armoede en rijkdom hand in hand gaan.

Telkens is de Almachtige als de ambivalente godin gesymboliseerd met de strijdige positieve en negatieve eigenschappen, die echter complementair, dus elkaar aanvullend zijn, bijv. als de leven gevende – en simultaan als de vernietigende oerkracht. 

Zoals blijkt zijn al de onontbeerlijke levensaspecten( de levensvoorwaarden) toebedeeld aan symbolisch vrouwelijke manifestaties van de Schepper. Dit weerspiegelt de verheven positie van de vrouw in het Hinduïsme. Jammer genoeg komt dit in de praktijk, in het dagelijkse leven, heel miniem tot uiting

NAVRÁTRI VOOR EEN IEDER

De belangrijkste eigenschap van de Almachtige, de omnipotentie (onbeperkte macht in elk denkbare facet), allesomvattendheid, vindt expressie in boodschap, de betekenis van Navrátri.

Besluitend kan worden gesteld dat daar  een ieder met rijkdom, intellect, gezondheid en andere door God gegeven levensaspecten te maken heeft, de Navrátri dan ook door een ieder, ongeacht de geloofsovertuiging,  kan worden beleefd. Dus ook christenen, moslims en joden kunnen de Navrátriperiode op hun eigen wijze beleven en bezinnen.

De boodschap van bescherming en dank aan de Almachtige, vrede, eenheid, overwinnen van externe zowel innerlijke vijanden, onze slechte eigenschappen zoals hoogmoed, trots, jaloezie, afgunst, hartstocht e.d., is universeel.

De aanvang van navrātri op 28 maart 2017 valt samen met de intrede in het hinduïstische jaar 2074 conform de jaarnotatie van koning Vikram en is er letterlijk en figuurlijk sprake van de aanvang van een nieuwe periode.  

Pandit drs. R.P.Sitaldin (hindupriester-bedrijfseconoom-filosoof)  r.p.sitaldin@hotmail.com