Nee tegen het onderwijs als Happy Meal

COLUMN

Er zijn tal van organisaties en overheden in de wereld die leraren zien als een fundamenteel probleem: te duur, te eigenwijs, of – simpelweg – niet goed genoeg. 

Reken maar na: een startbekwame leraar kost een fortuin om op te leiden, een vermogen aan salaris om vast te houden, met ook nog eens een reëel risico op de schadepost van een burn-out. En als je als overheid dan plots iets anders wil van het onderwijs– en dat is, laten we wel zijn, wat overheden voortdurend willen – dan liggen die dure, eigenwijze docenten met vakexpertise dwars op de weg.

Kan dat niet anders, vraagt menigeen zich af. Zo kennen veel landen Teach-First-programma’s, waar net-afgestudeerden in de zomervakantie een paar weken opleiding kregen in wat lesmethodieken om vervolgens voor de leeuwen geworpen te worden in de moeilijkste scholen. Wie afknapt – en dat gebeurt massaal – is snel weer vervangen.

Maar het kan altijd, zogezegd, beter. We kunnen ook scripts maken waarin van minuut tot minuut beschreven staat wat een leraar moet doen: ‘laat de leerlingen pagina 4 en 5 voor zich nemen’ en ‘controleer bij drie leerlingen of ze het door jou opgegeven huiswerk hebben gemaakt’, en vervolgens kunnen we die ‘leraren’ nauwgezet beoordelen op hoe slaafs ze dit script volgen. Dat scheelt weer de kosten van een echte opleiding. In Kenia wordt druk geëxperimenteerd met zulke goedkope, gescripte leerkrachten, een initiatief dat wonderlijk genoeg wordt medegefinancierd door ons Ministerie van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking.

Onderwijs als Happy meal

In Nederland zijn er ook genoeg initiatieven om de leraar weg te denken uit het onderwijsproces. Zo hebben we de Steve-Jobsscholen van Maurice de Hond, die zogenaamd het onderwijs wil verbeteren en liever coaches ziet dan leraren. Ook besteedde Nieuwsuur kortgeleden aandacht aan het Zweedse Kunskappskolan. Een bedrijf dat een pakket aanbiedt voor onderwijs-op-maat, dat gretig aftrek vindt in Nederlandse scholen. Het bedrijf belooft meer individuele aandacht door meer standaardisatie te bieden, geleverd door coaches, die ‘beter allemaal op dezelfde manier lesgeven dan dat ze goed lesgeven’. Ze noemen zich ook wel de McDonald’s van het onderwijs. Leraren als burgerflippers. Onderwijs aangeboden als Happy Meal.

De gevolgen laten zich natuurlijk raden. De Ipadscholen hebben tegenvallende resultaten en worden nu weer opgedoekt door de verantwoordelijk besturen, de Bridge Academies in Kenia zijn van een bedroevend slecht niveau bleek uit recent onderzoek, en voor Kunskappskolan zal uiteindelijk ook een onvermijdelijke, maar volkomen terechte neergang volgen.

Goed onderwijs vraagt goede leraren. Goed onderwijs is nou eenmaal kostbaar.

Als we dat nou eens proberen te onthouden.

Bron: TROUW