Dit zei Maarten van Rossem op dinsdag 31 juli in een aflevering van De Slimste Mens.

De aanleiding

Zou u een kat in nood uit de boom halen, was de kijkersvraag aan Maarten van Rossem, die in televisieprogramma De Slimste Mens als eenmansjury fungeert. Nee zeg, reageerde die. „Dat zou zowel de dood van de kat als van mijzelf betekenen. Zie je mij heel hoog en gevaarlijk in een boom klimmen?” Hij zou gewoon de brandweer bellen, zei hij. Om daarna een oproep aan alle ouderen te doen: „Hou op met thuis klussen, haal niet de bladeren uit de dakgoot, ga geen gekke dingen op zolder doen. Zelfs het keukentrapje is le-vens-gevaarlijk. Er vallen meer doden binnenshuis in Nederland dan in het hele verkeer in Nederland. Sterker nog, bijna vijf maal zoveel.” Dat gaan we checken.

Waar is het op gebaseerd?

Hij is „een groot liefhebber van statistiek” zegt Van Rossem aan de telefoon. En tja, hij weet nu eenmaal dat het verkeer jaarlijks zo’n zeshonderd mensen het leven kost en dat door ongevallen in huis meer dan drieduizend mensen overlijden. „Hartstikke logisch als je er even wat dieper over nadenkt”, aldus Van Rossem, zelf 74 jaar oud. „De bejaarde medemens is zich onvoldoende bewust van de risico’s. Een kennis van me, tachtigplus, ging zijn dakgoot schoonmaken en donderde zo naar beneden. Hij leefde nog een paar dagen, daarna was-ie hartstikke dood. Loop op je sokken de trap op en je breekt zo je heup.” Met zijn opmerking wilde Van Rossem duidelijk maken dat „van onze risicoperceptie niets deugt”. „Mensen denken: buiten is het levensgevaarlijk, met al die terroristen kun je op elk moment op elke plaats worden getroffen. Als ze thuis zijn, denken ze: ha, fijn, veilig thuis. Een volstrekte misvatting!”

En, klopt het?

Hij was niet voor niets zo zeker van zijn zaak, want Van Rossem heeft gelijk. Hij heeft zelfs nog meer gelijk dan hij al dacht. Het aantal doden na ongevallen binnenshuis is niet bijna vijf keer zoveel als het aantal verkeersdoden, maar ruim vijf keer zo veel.

In 2016 vielen er 3.653 doden in huis, aldus Mieke van Willigenburg van nationaal expertisecentrum VeiligheidNL. En, zegt ze: „Dat zijn alleen nog maar de val-ongevallen van ouderen. Daar zit nog niet eens alles bij.” Er sterven immers ook jongere mensen die van de trap vallen. Het aantal verkeersdoden in 2016 bedroeg 629, zo blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau van de Statistiek. Dat betekent dat in dat jaar in en rond het huis 5,8 keer zo veel doden zijn gevallen als in het verkeer. Het aantal gewonden is niet meegeteld. Maarten van Rossem had het over „bijna vijf maal zoveel”, maar dat blijkt dus bijna zes keer zoveel te zijn.

Vorig jaar is dat getal nog verder gestegen, weet Van Willigenburg. Hoewel nog niet formeel bekend is hoeveel mensen in 2017 overleden als gevolg van een ongeval in huis, schijnt sprake te zijn van een toename. Het aantal verkeersslachtoffers is daarentegen afgenomen, dat waren er 613.

Conclusie

We checkten de uitspraak van Maarten van Rossem dat er binnenshuis „bijna vijf maal zoveel” doden vallen als in het verkeer. In 2016 waren het er 5,8 keer zoveel. Aan het eind van de zomer, als het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport met de nieuwste cijfers komt, is er ook een vergelijking te maken over 2017. Vooralsnog zat Maarten van Rossem heel dicht in de buurt van de werkelijkheid, hij was zelfs iets te voorzichtig met zijn bewering. We beoordelen de uitspraak daarom als waar.

Bron: NRC