Personeel is zwakke plek van overheid

Gehaktdag

Het ambtenarenapparaat is verouderd, kampt met grote werkdruk en is te weinig aantrekkelijk ten opzichte van andere sectoren.

*Het kantoor van de Belastingdienst in Den Haag.*

Vergrijzing op de werkvloer, gebrek aan „specifieke deskundigheid”, een hoge werkdruk, een „overschot aan middelbaar administratief personeel”, een „slechte concurrentiepositie ten opzichte van de marktsector”. Een greep uit de vele observaties uit het woensdag verschenen Verantwoordingsonderzoek van de Algemene Rekenkamer over het jaar 2016. De slotsom van dit overkoepelende rapport over het functioneren van het rijk is evident: de overheid kampt met immense personeelsproblemen.

De Rekenkamer heeft er grote zorgen over. „Beschikken de ministeries wel over voldoende gekwalificeerd personeel voor de overheid van vandaag en morgen?”, luidde een van de specifieke onderzoeksvragen van de Rekenkamer.

Het blijkt een retorische vraag te zijn. Want een verouderd personeelsbestand – door vergrijzing en door de verhoging van de pensioenleeftijd – in combinatie met een te lage instroom van jongere ambtenaren met specifieke, met name technische kennis leidt ertoe dat de rijksoverheid allesbehalve toekomstbestendig is. Bezettingsproblemen doen zich met name voor bij de politie, defensie, het gevangeniswezen en, rijksbreed, op het gebied van inkoop, financiële kennis en automatisering.

„Het personeelsbeleid is het grootste, overkoepelende probleem van de rijksoverheid”, zei Rekenkamerpresident Arno Visser na afloop van de aanbieding aan de Tweede Kamer van zijn onderzoek naar de bedrijfsvoering en het gevoerde financiële beleid van de verschillende departementen en andere overheidsdiensten. „De personeelstekorten lopen als een rode draad door onze bevindingen.”

Haperend personeelsbeleid ligt ten grondslag aan veel van de operationele problemen die zich de laatste jaren bij de overheid hebben voorgedaan – denk aan de Belastingdienst en de Nationale Politie, maar ook: een gebrekkige veiligheid van ICT-systemen. Belangrijke oorzaak van het verslechterde personeelsbestand zijn de vele reorganisaties die de afgelopen jaren zijn doorgevoerd. Het huidige ambtenarenbestand – exclusief defensie en rechterlijke macht – is 109.000. Volgens de Rekenkamer zullen daarvan nog zeker 9.000 banen verdwijnen. Daarmee is de rek er wel uit. Verschillende topambtenaren hebben laten weten „dat de grens van taakstellingen [bezuinigingsopdracht, red.] is bereikt.”

President Visser is somber gestemd over een snelle oplossing. „Helaas wordt het probleem door de departementen gebagatelliseerd. Men denkt: het komt wel goed. Er liggen geen concrete plannen klaar hoe het personeelsbeleid moet worden verbeterd.” In een reactie schrijft verantwoordelijk minister Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken, PvdA) zich niet in alle kritiek te herkennen. Hij kondigt een onderzoek aan naar de (toekomstige) arbeidsmarkt bij de rijksoverheid – in 2018.

Bron: https://www.nrc.nl/nieuws/2017/05/17/personeel-is-zwakke-plek-van-overheid-9258077-a1559268