Privacy-vonnis in India zet verplichte ID-kaart op losse schroeven
Privacy is een grondrecht voor elke burger, oordeelde het Indiase hooggerechtshof donderdag in een historische uitspraak. Het is een grote nederlaag voor de regering van premier Narendra Modi, die een biometrische identiteitskaart verplicht wil stellen voor alle Indiërs. Organisaties van burgerrechtenactivisten in India hebben de uitspraak toegejuicht.
Individuele privacy is volgens het unanieme vonnis van de negen opperrechters ‘een onlosmakelijk deel van het recht op leven en op vrijheid en behoort tot de vrijheden die door de grondwet worden gewaarborgd’. Twee eerdere uitspraken van het Hooggerechtshof uit 1954 en 1962 volgens welke recht op privacy geen individueel grondrecht was, zijn hiermee verworpen.
Het hooggerechtshof heeft met de uitspraak een streep gezet door de plannen van de regering-Modi om een verplichte biometrische identiteitskaart in te voeren voor alle 1,3 miljard Indiërs. Die kaart, de Aadhaar, zou burgers een veilige digitale identificatie moeten bieden bij overheidsdiensten.
Privacybeschermers spanden talloze rechtszaken tegen Modi’s plannen aan. Zij vrezen dat de staat door koppeling van bestanden zicht krijgt op het hele leven van haar burgers, van bezit en uitgaven tot sociale contacten. Bovendien zou het systeem gevoelig zijn voor datalekken en misbruik. Niettemin hebben zich al meer dan een miljard Indiërs voor de kaart aangemeld, vooral omdat die nu vereist is voor belastingzaken, bankrekeningen en mobiele telefonie.
Het vonnis
Dit is een zeer vooruitstrevend vonnis dat de mensenrechten bekrachtigt en beschermt Soli Sorabjee, jurist en voormalig advocaat-generaal
Opperrechter Sanjay Kishan Kaul schreef in een persoonlijke toelichting op het vonnis dat privacy het individu moet vrijwaren van bemoeienis door de staat of andere partijen, en mensen in staat moet stellen om autonome levenskeuzes te maken. ‘De privacy van de huiselijke sfeer moet bescherming bieden aan het gezin, het huwelijk, de voortplanting en de seksuele oriëntatie.’
Het vonnis heeft volgens Indiase juristen vrijwel zeker ook consequenties voor andere wetten en rechten, zoals een omstreden wet die homoseksualiteit strafbaar stelt, of de verboden die sommige deelstaten hebben ingesteld op het eten van rundvlees of het drinken van alcohol. Wellicht kunnen mensen er ook een beroep op op doen in de strijd voor sanitaire voorzieningen, een groot issue in een land waar de meeste mensen niet beschikken over een wc.
‘Dit is een zeer vooruitstrevend vonnis dat de mensenrechten bekrachtigt en beschermt’, zei jurist en voormalig advocaat-generaal Soli Sorabjee. Ook mensenrechtenactivisten juichten de uitspraak toe. Het recht op privacy is niet alleen cruciaal voor het garanderen van individuele autonomie, maar ook nauw verbonden met andere rechten, ‘van hoe mensen zich online uiten tot wat ze eten en wie ze beminnen’, zei Asmita Basu van Amnesty International.
Reactie regering
CEO Sundar Pichai (L) van Google en Ravi Shankar Prasad.
De Indiase regering trachtte de uitspraak van het hooggerechtshof donderdag direct te bagatelliseren. Minister van Justitie Ravi Shankar Prasad noemde het vonnis een bevestiging van het standpunt van de regering dat privacy een fundamenteel recht is, maar onderworpen aan zekere beperkingen.
Volgens Prasad is de uitspraak geen tegenslag voor het Aadhaar-project, omdat het hooggerechtshof heeft aangekondigd daar nog apart naar te zullen kijken. Maar analisten verwachten dat de regering-Modi er een harde dobber aan krijgt om in de rechtszaal aan te tonen dat het gedwongen afnemen van vingerafdrukken en irisscans geen schending van de privacy is.
Het is het tweede baanbrekende vonnis van het hooggerechtshof in een week. Dinsdag oordeelden de opperrechters dat een wet die moslimmannen toestaat van hun vrouw te scheiden door het driemaal uitspreken van het Arabische woord ’talaq’ (‘ik verstoot je’) in strijd is met de grondwet. Het verbod van de flitsscheiding wordt als een grote zege voor de vrouwenrechten gezien.
Bron: de Volkskrant