SANSKÁR’S: Upanayansanskár

Hierbij zullen wij de upanayansanskár, een andere belangrijke sanskár, die heden ten dage nog verricht wordt, belichten. Het is ook bekend als “tweede geboorte”, yajnyopavítasanskár en janew.

Deze sanskár is slechts voorbehouden aan jongens (meestal tussen 8 en 12 jaar), waarbij er diverse rituelen worden verricht, waaronder het kaalscheren van het hoofd en het omhangen van een yajnyopavíta (sacraal koord) door een guru. De rituelen hebben als doel zuivering teweeg te brengen en onzuiverheden te verwijderen en nobele kwaliteiten in de jongeman in te prenten. De jongens zijn na deze ceremonie dus “wedergeboren” en gaan de fase in van brahmacárya. In deze fase breekt de studententijd aan en is het betrachten van kuisheid en controle hebben op al de zintuigen een vereiste.

Het teken dat een jongen de upanayansanskár heeft ondergaan, is het dragen van het sacraal koord voor de rest van zijn leven, maar in de praktijk doet hij het alleen om bij speciale religieuze gelegenheden. Dit koord is heel belangrijk en heeft diverse betekenissen.

Het wordt over de linkerschouder en de rechterarm gedragen. De lengte van dit koord is over het algemeen 96 maal de breedte van 4 vingers van een man, welke wordt beschouwd als te zijn gelijk aan zijn lengte. Elke van de 4 vingers vertegenwoordigt een van de 4 stadia, welke de ziel van een mens doorloopt, namelijk: waken, dromen, droomloze slaap en kennis van het absolute. Dit koord bestaat uit 3 aparte dunne katoenen strengen. De 3 strengen van het heilige koord symboliseren de 3 riṇ’s (schulden, plichten) welke niet vergeten mogen worden door de drager van dit koord, nl:
– Guru riṇ: de plicht jegens de leraar, die je onderwezen heeft
– Pitri riṇ: de plicht jegens de ouders en voorouders, die gezorgd hebben voor de opvoeding
– Rishi riṇ: de plicht jegens zieners/geleerden, die de eeuwenoude spirituele kennis ontdekt hebben en overgedragen hebben.

De 3 strengen symboliseren ook de 3 Deví’s:
* Deví Gáyatrí: Godin van de geest
* Deví Sarasvatí: Godin van het woord
* Deví Sávitrí: Godin van de daden

Tenslotte representeren de 3 strengen zuiverheid in gedachten, woord en daad, welke wordt verwacht van de drager van de yajnyopavíta, het heilige koord.

Bron: art. Ian Thijm, TM leraar