School die het beste uit de leerling wil halen, begint met de leerkracht
Alles staat of valt met de kwaliteit van de leerkracht, zegt universiteitshoogleraar Paul Kirschner van de Open Universiteit. Kirschner heeft veel onderzoek gedaan naar wat wel en niet werkt in de klas. “We kennen allerlei technieken die bewezen effectief zijn. Op scholen waar die technieken worden gebruikt, wordt aantoonbaar beter onderwijs gegeven.”
Het probleem is: lang niet alle scholen en leraren kennen die technieken. Sterker nog, leerkrachten gebruiken volgens Kirschner nog te vaak trucjes en methodes die aantoonbaar onzinnig zijn. “Om goed onderwijs te geven moet een docent zijn vak beheersen.”
Universitair diploma
En daar schort het volgens hem nog wel eens aan. Nederland is een van de weinige rijkere industrielanden waar een meerderheid van de leerkrachten geen universitair diploma heeft. Als het aan Kirschner ligt verandert dat. Hij wil dat elke docent academisch wordt opgeleid.
Zo bezien is er inderdaad extra geld nodig om de verschillen tussen scholen te verkleinen. Voor nieuwe lerarenopleidingen en voor betere salarissen. Kirschner: “Je moet het wel zo inrichten dat een onderwijscarrière aantrekkelijk is.”
Van onderzoeker Erna van Koeven, verbonden aan het lectoraat Pedagogische kwaliteit van het onderwijs van Hogeschool Windesheim, hoeft niet elke leerkracht academisch geschoold te zijn. Maar ook zij hamert op het belang van goede docenten. “Op scholen die het beste uit hun leerlingen halen, werken leraren veel samen en krijgen ze de tijd om van elkaar te leren.”
Die tijd moet er wel zijn. Nederlandse leerlingen zitten veel uren in de klas, waardoor docenten weinig tijd hebben om zelf onderwijs te volgen. “In Finland, en daar kijken we toch vaak naar, zitten kinderen minder lang in de klas dan hier”, zegt Van Koeven. “Daardoor hebben leraren meer tijd voor hun eigen ontwikkeling.” Extra geld helpt om tijd te kopen, zegt Van Koeven.
Of daar werkelijk iets zinnigs mee gebeurt, hangt dan weer af van iets moeilijk definieerbaars als de cultuur op een school.
“Voor mij is het belangrijkste het vertrouwen dat ik voel”, zegt leraar van het jaar Daisy Mertens. Ze geeft les aan groep zeven van De Vuurschool in Helmond, een multiculturele school met leerlingen die gemiddeld een hogere score behalen op de eindtoets dan vergelijkbare scholen.
“Ons lerarenteam is heel erg bezig met de ontwikkeling van ons vak”, is haar verklaring daarvoor. “Onze schoolleider is daarin erg belangrijk. Hij vertelt ons niet wat we moeten doen maar spreekt wel ambities uit en geeft ons de ruimte voor ontwikkeling.”
Hogere salarissen of kleinere klassen zijn volgens de leraar van het jaar twee van de manieren om het onderwijs te verbeteren.
“Maar we moeten goed kijken wat werkt en waar behoefte aan is. Leraren moeten verantwoordelijkheid krijgen, maar nog belangrijker is dat ze die ook nemen. We mogen best wat meer vechten voor ons vak”, aldus Mertens.
Uit Trouw, door Petra Visser