‘Toen ik net begon waren mijn leerlingen agressief of depressief’

INTERVIEW

De Canadese Maggie MacDonnell heeft de Global Teacher Prize gewonnen. Ze werkt met Inuit-kinderen, die getraumatiseerd zijn door onderdrukking en discriminatie.

Haar leerlingen komen hongerig naar school, agressief of zwanger. Of ze komen veel te laat omdat ze opgroeien in een huis met te weinig bedden en ’s ochtends pas even kunnen gaan slapen in een bed dat een familielid verlaten heeft. Gymlerares Maggie MacDonnell werkt in Salluit, een Inuit-dorp in het uiterste noorden van Canada. Een ijskoude plek die alleen met een vliegtuigje te bereiken is, waar het zelfmoordcijfer hoog is, tienerzwangerschappen veel voorkomen en inwoners worstelen met verslavingen.

MacDonnell is de beste docent ter wereld. Althans volgens de Varkey Foundation, die elk jaar met de Global Teacher Prize leraren in het zonnetje zet. Dit jaar kwamen er 20.000 nominaties binnen uit 179 landen. De Nederlandse Jasper Rijpma haalde de top-50, MacDonnell won.

Van haar hoeft het niet zo nodig, die prijs. “Maar toen realiseerde ik me dat het mij een platform geeft om te praten over de Inuit-gemeenschap en over de onrechtvaardigheid en ongelijkheid waar mijn leerlingen mee kampen”, vertelt ze. MacDonnell was een paar dagen in Rotterdam voor een congres van Education International, een federatie waarin onderwijsorganisaties en vakbonden van over de hele wereld samenwerken. De stem van leraren wereldwijd, aldus de eigen website.

 

Agressie

In 2010 kwam MacDonnell aan in Salluit. “Inwoners kampen met wat wij noemen een intergenerationeel trauma”, begint MacDonnell. Decennia van discriminatie, culturele onderdrukking, gedwongen verhuizingen en uiteentrekken van families hebben hun sporen nagelaten. MacDonnell werkt met de meest ingewikkelde groep: jongeren tussen de elf en achttien jaar die niet meer naar school gaan of die het risico lopen uit te vallen.

“Toen ik daar voor het eerst kwam waren ze agressief, impulsief of depressief”, zegt MacDonnell. Haar manier om daarmee om te gaan blijkt verrassend praktisch: ze vroeg een beurs aan en bouwde met de jongeren een fitnesscentrum. “Fysieke activiteit helpt”, zegt ze, waarna ze enthousiast vertelt hoe mooi het is dat Nederlanders zo veel fietsen.

In Salluit kwam de fitnessapparatuur per schip. In de herfst strandde dat in het ijs, waarna jagers na maanden vertraging de dumbells en crosstrainers op hun houten sledes naar het dorp brachten. Het volgende project was een keuken voor de gemeenschap. “Gezond voedsel is duur. Voor tomaten betalen we in Salluit vier keer zoveel als in Montreal”, zegt MacDonnell. Leren kan pas met een gevulde maag dus kookt ze met haar leerlingen. “Elke dag een gezonde maaltijd. Ook voor de zwangere meisjes.” Op haar planning: kassen, zodat leerlingen zelf de tomaten kunnen kweken waar ze mee koken. ‘Acts of kindness’, noemt ze haar strategie. Ze repareerde fietsen met haar leerlingen, versierde een kerk voor een bruiloft, rende een halve marathon. Alles om ze op de school te houden en te voorkomen dat de Inuit-jongeren drinken, roken, snuiven of vechten.

“In de context waarin ik werk, kan ik geen regulier lesprogramma afdraaien”, zegt MacDonnell. Ze vouwt haar linkerhand om haar rechtervuist. “Kijk, hier in mijn rechterhand zit het gedeelte van de hersenen dat woorden onthoudt, sommen maakt, grammaticarijtjes opdreunt. Mijn linkerhand is het gedeelte dat een vlucht- of vechtreactie geeft. Dat gedeelte is bij een groot deel van mijn leerlingen constant overprikkeld. Het is onmogelijk om les te geven als jongeren niet eerst de rust vinden.”

Dat is de primaire taak van een docent, in elk geval in Salluit. “Daar is een leraar veel meer dan een persoon voor de klas. Helemaal omdat Canada, en ook dat is onrechtvaardig, veel te weinig geld uittrekt voor maatschappelijk werkers in de Inuit-gemeenschappen.”

ZelfmoordIn twee jaar tijd pleegden tien jongeren in het dorp zelfmoord. “Kinderen, soms dertien, veertien jaar oud.” De omstandigheden maken het ook voor leraren zwaar om in het dorp te wonen en te werken. Vele stoppen na een paar weken of komen overspannen thuis te zitten. “Er zijn nog te weinig Inuit die de juiste opleiding hebben om zelf les te geven. Leraren komen dus vaak uit het zuiden van het land”, zegt MacDonnell. “Ze hebben heimwee, schrikken van de cultuuromslag of worstelen met elektriciteit of watertoevoer die uitvalt.”

Haar werk is overweldigend, erkent ze. “Ik hoor vreselijke verhalen, over kinderen die kiezen voor zelfmoord. Maar er zijn ook hoopvolle verhalen. Een leerling vertelde me dat ze dankzij mij naar de universiteit is gegaan. Een andere leerling dacht aan zelfmoord maar dankzij mij heeft ze doorgezet.” MacDonnell buigt voorover: “Ik heb een leven veranderd. Dat is zo’n voorrecht. Een leven. Dat is groots.”

Bron: https://www.trouw.nl/samenleving/-toen-ik-net-begon-waren-mijn-leerlingen-agressief-of-depressief-~a68fd170/