Venezuela laat zien waar het echte socialisme toe leidt

COLUMN

Ter linkerzijde is menigeen al zeker een halve eeuw gebiologeerd door Latijns-Amerika. Waarom? Is daar soms een voorbeeld te vinden van hoe linkse politiek leidt tot een samenleving waarin iedereen rijker en gelukkiger wordt? Geenszins. 

Wel waren in Latijns-Amerika in de jaren zestig, zeventig en tachtig enkele voor ‘rechts’ versleten dictaturen te vinden, terwijl op Cuba in 1959 het regime van Castro aan de macht kwam dat een doorn in het oog van de Verenigde Staten was. Daarmee leek Latijns-Amerika de uitgelezen plek voor tal van linkse lieden om hun anti-Amerikanisme uit te leven en om ‘rechts’ te associëren met dictatuur.

De ontwikkelingen in Chili leken voor links een propagandistisch godsgeschenk. Hun held, de marxistische president Allende, werd in 1973 met een militaire coup afgezet, waarna de ‘rechtse’ dictator Pinochet tegenstanders uit de weg ruimde of opsloot. 

Hier in Europa verrezen Chili-comités uit ‘solidariteit’ met het Chileense volk. Was dit een uiting van oprechte begaanheid met het lot van een onderdrukt volk? Zelfs als alleen Latijns-Amerika in ogenschouw wordt genomen, moet dit ernstig worden betwijfeld. Op het communistische Cuba vielen immers volgens voorzichtige schattingen minstens zoveel slachtoffers ten prooi aan de politieke repressie, vermoedelijk meer. In relatief opzicht lag het aantal slachtoffers zelfs met zekerheid hoger, omdat Cuba minder inwoners telt dan Chili. Toch richtten de aanhangers van de Chili-comités geen Cuba-comités op. Integendeel, in hun kringen werd de tiran Castro juist verheerlijkt.

Onrecht 

Dat de dictatuur in Chili niet communistisch was, anders dan die op Cuba, had ten minste twee consequenties. Aan de Chileense dictatuur kwam in 1990 een einde, de Cubaanse duurt nog altijd voort. En onder Pinochet begon Chili reeds aan een economische hervorming richting de markteconomie, terwijl in Cuba de immer volgehouden socialistische controle-economie nu al bijna zestig jaar voor economische stilstand zorgt. Voor toeristen oogt het eiland ‘nostalgisch’ als levende jaren vijftig. Maar dat komt omdat communisme elke economische vooruitgang smoort. Toeristen op Cuba laven zich wat dat betreft aan het onrecht dat de gewone Cubanen wordt aangedaan.

Het verschil tussen markteconomie plus (ook voor Chili uiteindelijk weer) democratie enerzijds en socialistische dictatuur anderzijds is momenteel ook goed te zien aan een vergelijking tussen Chili en Venezuela. Veertig jaar geleden was Venezuela, een land waar links in het geheel niet naar omkeek, hét succes van Latijns-Amerika. Het was toen een stabiele democratie, met een gemiddeld inkomen per hoofd van de bevolking dat (in koopkrachtpariteit) 2½ keer zo hoog was als dat in Chili. In 2015, na een kwart eeuw democratie in Chili en zestien jaar socialisme in Venezuela, lag het gemiddeld inkomen per hoofd van de bevolking in Venezuela nog slechts op iets meer dan de helft van dat in Chili.

Inmiddels heeft de crisis zich in Venezuela verder verdiept. De economie is de afgelopen drie jaar met 23% gekrompen. De inflatieverwachtingen voor het lopende jaar zijn 1600%. Er is een chronisch gebrek aan medicijnen en voedsel; het filmen van lege schappen in de supermarkten is door de socialistische dictator Maduro strafbaar gesteld. De oppositie zit deels in de gevangenis. Twee weken geleden trachtte het gerechtshof, vol stromannen van Maduro, het parlement aan de kant te schuiven omdat de oppositie er een meerderheid heeft. Dat mislukte, maar enige macht was allang aan het parlement ontnomen.

Socialistisch wanbeleid en onderdrukking

In Venezuela vinden nu ondanks de politieke onderdrukking massale volksprotesten plaats. Maar bij ons geen linkse initiatieven tot oprichting van een Venezuela-comité, noch wordt blijk gegeven van enige andere vorm van medeleven met het Venezolaanse volk. Zolang het maar gebeurt in naam van ‘het socialisme’ mag kennelijk niet alleen een economie te gronde worden gericht, en de bevolking in diepe armoede worden gestort, maar is het blijkbaar tevens geoorloofd rechtsstaat en democratie om zeep te helpen. Links kijkt weer eens in groten getale weg van socialistisch wanbeleid en onderdrukking.

Juist nu, meer dan in voorgaande decennia, zou de aandacht naar Latijns-Amerika moeten uitgaan. Omdat je in landen als Chili kunt zien dat markteconomie en democratie tot een welvaartsgroei leiden waarvan de hele bevolking profiteert. Terwijl de situatie in Venezuela helaas het zoveelste bewijs vormt dat ongeremd socialisme leidt tot armoede, behalve uiteraard voor de corrupte partij- en legerkliek aan de top, en tot dictatuur. Misschien zien de Europese kiezers, die zich immers meer en meer afwenden van uitgesproken linkse partijen, zulke zaken wel scherper dan linkse activisten en unverfroren socialistische politici.

Patrick van Schie is historicus en directeur van de TeldersStichting, de liberale denktank van Nederland gelieerd aan de VVD. Hij schrijft deze column op persoonlijke titel.

Bron: https://www.trouw.nl/democratie/venezuela-laat-zien-waar-het-echte-socialisme-toe-leidt~adeaf2e1/