Waarom maakt een stofzuiger altijd zo’n herrie?
Elke week zoekt de redactie wetenschap het antwoord op een veelgestelde vraag. Vandaag: waarom zijn stofzuigers zo lawaaierig?
Schrijver Simon Vestdijk zette de stofzuiger aan als hij wilde werken. Het geruis zou alle andere afleidende geluiden overstemmen. Het eentonige geluid van het huishoudelijke apparaat wordt ook aangeraden om baby’s tot rust te brengen. Er zijn online zelfs afspeellijsten te vinden met ‘rustgevende’ geluidsfragmenten van stofzuigers.
Maar lang niet iedereen denkt er zo over. Voor velen is de herrie van een stofzuiger een ergernis. Waarom maakt het ding eigenlijk zo veel lawaai?
„De onderdelen waaruit een stofzuiger bestaat maken nu eenmaal veel geluid”, vertelt Elif Özcan, die onderzoek doet naar sound design aan de TU Delft, aan de telefoon. De motor veroorzaakt trillingen die we horen als geluid en de ventilator die de lucht naar binnen zuigt en weer naar buiten blaast, doet daar nog een schepje bovenop. Maar de grootste herrieschopper is de lucht zelf die door de stofzuigerslang raast. „Lucht is een erg luidruchtig materiaal”, zegt Özcan. „Denk maar aan het gieren van de wind.”
Om een apparaat stiller te maken, moeten openingen zoveel mogelijk afgesloten worden, zodat het geluid binnen blijft. Maar een stofzuiger heeft toch echt een gat nodig om het stof op te zuigen en een opening om de lucht naar buiten te laten. Dat maakt het lastig om hem stiller te maken.
Het is wel mogelijk om de trillingen van de onderdelen te dempen en het geluid van de gierende lucht binnenin te smoren door flink wat dempend materiaal in het apparaat te stoppen. Maar dat maakt de stofzuiger groter en zwaarder. Dat is niet wat de meeste consumenten willen.
Bovendien blijken consumenten helemaal geen stille stofzuiger te willen. „Mensen kopen geen stille stofzuigers, omdat ze denken dat die minder krachtig is”, zegt Özcan. „Ze zijn eraan gewend dat zo’n apparaat veel herrie maakt en als dat niet zo is, dan zal er wel iets mis mee zijn.” Mensen die weleens in een elektrische auto hebben gezeten, kennen het gevoel: het is gek als iets waarbij je geluid verwacht, stil is.
Toch hebben enkele fabrikanten het aangedurfd om een stille stofzuiger op de markt te brengen (bijvoorbeeld Miele en Electrolux), die beloven slechts 61-62 decibel te produceren. Dat is vergelijkbaar met het geluid van mensen die op een meter afstand een gesprek voeren. De meeste stofzuigers zitten daar ruim boven met 70-80 decibel (vergelijkbaar met een erg rumoerig restaurant). „Zelf heb ik thuis zo’n stille stofzuiger”, vertelt Özcan. „Van mij hoeft die herrie niet.”
Om te zorgen dat je eigen stofzuiger zo min mogelijk herrie maakt, moet je hem af en toe schoonmaken. Verstoppingen zorgen ervoor dat de motor harder moet werken en stof en vuil in de luchtbuis veroorzaken turbulentie, waardoor de stofzuiger weer harder gaat brullen.
Wil je koste wat het kost de tv horen tijdens het stofzuigen? Dan is er nog een mogelijkheid: een centraal stofzuigsysteem. De motor bevindt zich dan in de kelder, garage of berging en met een buizensysteem zijn alle kamers hierop aangesloten, via ‘zuigpunten’. Op deze stofcontacten sluit je een slang aan waarmee je de ruimte schoon zuigt. De meeste herrie van de motor en de ventilator bevinden zich dan ver weg. Bijkomend voordeel: je hoeft nooit meer met een stofzuiger te slepen.
Bron: nrc.nl