Wat staat er op het spel tijdens de ontmoeting tussen Modi en Trump?

India was onder Donald Trumps voorganger Barack Obama een lieveling van de VS, een veelbelovende bondgenoot en handelspartner. Obama en premier Narendra Modi waren politieke vrienden die elkaar meermalen hebben bezocht en ontmoet. Toen Modi in 2014 na zijn aantreden de VS bezocht, werd hij door de Indiase gemeenschap in de VS als een rockster toegejuicht.

Nu lijkt alles anders. De regering-Trump beziet de rest van de wereld vooral vanuit het motto ‘America First’ en heeft tot dusver weinig geopolitieke belangstelling voor India getoond. Modi komt dan ook vooral naar Washington om te zorgen dat India bij de VS in beeld blijft. Volgens denktank Brookings staat de toekomst van de Amerikaans-Indiase relaties op het spel.

Persoonlijk

Narendra Modi afgelopen week tijdens een massale yoga-sessie in Lucknow

Modi’s bezoek vandaag is volgens insiders een low-key-bezoek dat vooral gericht is op het bouwen van een persoonlijke band tussen de twee leiders, die elkaar alleen tweemaal kort aan de telefoon hebben gesproken. Modi is wel de eerste buitenlandse leider die een officieel diner krijgt op het Witte Huis. Verder staat een ontmoeting met zakentycoons op het programma.

Trump en Modi lijken op het eerste gezicht weinig gemeen te hebben: een  steenrijke, flamboyante vastgoedmagnaat tegenover een sobere hindoe-nationalist en yogafanaat. Toch zijn er overeenkomsten: Trump en Modi zijn allebei gewiekste populisten, politieke outsiders, islamofoben, mediahaters en enthousiaste twitteraars, met respectievelijk ruim 32 en 31 miljoen volgers.

Bilateraal

De handelsrelaties tussen de VS en India groeiden onder Obama fors. India heeft nu een handelsoverschot met de VS van bijna 31 miljard dollar (bijna 28 miljard euro). Daar moet in de ogen van de regering-Trump wat aan gebeuren. Trump wil ruim baan voor Amerikaanse bedrijven op de Indiase markt van 1,3 miljard consumenten, al groeit die de laatste tijd minder snel gehoopt.

In dat verband zijn er bijvoorbeeld zorgen over de Indiase plannen om de prijzen van geneesmiddelen aan maxima te binden, een tegenvaller voor de Amerikaanse farmaceutische industrie. Een gezamenlijk belang zou kunnen liggen in de ontwikkeling van de Indiase civiele nucleaire industrie, waarin kernmogendheid India graag Amerikaanse bedrijven ziet investeren.

Een heikel punt is de herziening van het Amerikaanse visasysteem. Trump wil de H-1B-werkvisa aanpakken waarmee jaarlijks duizenden hoogopgeleide Indiërs naar de VS komen om in Silicon Valley en aan de universiteiten aan de slag te gaan. Er wonen en werken twee miljoen Indiërs in de VS. In reactie op Trumps belofte Amerikaanse banen te beschermen hebben veel Indiase bedrijven in de VS al beloofd meer Amerikanen in dienst te nemen.

Geopolitiek

Onder president Obama zagen de VS India als een potentiële steunpilaar in de regio, die tegenwicht kon bieden aan opkomende supermacht China. Niets wijst er vooralsnog op dat Trump ook langs die lijnen denkt. Hij heeft vooral toenadering gezocht tot China (vanwege het probleem Noord-Korea) en heeft zich enthousiast uitgelaten over India’s aartsrivaal Pakistan, waarmee India een langlopend conflict heeft over het door beide landen betwiste Kasjmir.

Modi’s India voelt zich vooral bedreigd door de onstuitbare opmars van China, dat door enorme investeringen in nieuwe infrastructuur in landen als Pakistan, Sri Lanka, Myanmar en Bangladesh India in een soort politieke, economische en militaire omsingeling lijkt te brengen. India heeft Amerikaanse steun daarom hard nodig, maar vreest dat het in Washington van de agenda valt.

Een punt van toenadering kan de strijd tegen de Taliban in Afghanistan zijn. Trump wil er vijfduizemd militairen extra heen sturen en kan daarbij de steun van India goed gebruiken, ook in relatie tot Pakistan, vanouds een bondgenoot van de Taliban. De VS en India hebben, hoewel nooit formele bondgenoten, al sinds Obama een steeds intensievere samenwerking op defensiegebied.

In de aanloop naar Modi’s bezoek gaf Trump eind vorige week toestemming voor de verkoop van ongewapende drones aan India, ter waarde van 2 miljard dollar. Daarmee kan India de Indische Oceaan in de gaten gaan houden, waar China steeds actiever wordt met marinebases in Djibouti en het Pakistaanse Gwadar. Het Congres moet nog wel toestemming geven voor de deal.

Klimaat

Indiërs demonstreren afgelopen november tegen milieuvervuiling in Delhi. 

Een van de grote geschilpunten tussen Trump en Modi ligt in het klimaatbeleid. Trump heeft de VS teruggetrokken uit het akkoord van Parijs, tot ergernis van Modi. De ondertekening van ‘Parijs’ was voor India een symbolische aansluiting bij een project van internationale samenwerking en collectieve verantwoordelijkheid. Trump beledigde India echter diep door te beweren dat het zijn deelname afhankelijk had gemaakt van ‘het ontvangen van miljarden en miljarden en miljarden aan ontwikkelingshulp van de ontwikkelde landen’.